Een geschil met de monniken van Meerssen

De aantrekkingskracht van het heiligdom van Gerlach op de mensen uit de omgeving stoorde de monniken van de proosdij in het nabijgelegen Meerssen. Zij verbaasden zich over de ongewone levenswijze van Gerlach in zijn holle eik. Zij wilden Gerlach aan hun gezag onderwerpen. Gerlach wilde zich echter niet onderwerpen aan een gelofte van gehoorzaamheid, maar wilde volgens zijn eigen ideaal en geloof leven. De monniken probeerden hem daarop zwart te maken bij de bisschop van Luik Ze vertelden hem dat Gerlach geld verborgen hield onder de stenen van zijn bed in de holle eik. De bisschop bezocht Gerlach en liet de eik omhakken. Geld werd er echter niet gevonden en de bisschop raakte overtuigd van de eenvoudige en vrome levenswijze van Gerlach. In plaats van Gerlach onder het gezag van de monniken te plaatsen, hoedde de bisschop voortaan zelf over Gerlach. De abt van Rolduc en andere geestelijken zouden voortaan als biechtvader over de ziel van Gerlach waken. Gerlach werd door de bisschop bij deze abt aanbevolen. De monniken van het klooster in Meerssen legden zich niet bij hun nederlaag neer. Ze vertelden dat Gerlach uit hun gemeenschap gesloten moest worden, omdat hij H. Missen liet celebreren buiten de parochiekerk.

De (afgebroken) voormalige proostdij van Meerssen naast de basiliek van het H. Sacrament