Vrienden van
Sint Gerlach

Vrienden van Sint Gerlach

De zilveren reliekbuste van St. Gerlach

Op 24 maart 2022 interviewden we (Hella Binnendijk en Maurice Essers) in de tuin bij zijn huis aan de Amsterdamse Prinsengracht de kenner bij uitstek van Maastrichts zilver, de oud-notaris Paul Kerckhoffs, over de buste van St. Gerlach en over de maker van de buste, de Maastrichtse zilversmid Fredericus Wery (1656-1727).

Paul, je bent verzamelaar van Maastrichts zilver, specialist daarin en medeauteur van een boek daarover: “Zilver met Schwung”. Kun je toelichten hoe die affiniteit met Maastrichts zilver is ontstaan?

Twee dingen. Geografische ligging en toeval. Ik ben geboren en getogen in Valkenburg. Ik ben een Valkenburgse jongen en heb op school gezeten in Maastricht. Daar, in Maastricht, kwam ik in aanraking met de historie van de stad en daaraan verwante zaken. Dus dat is de link met Maastricht. Dan het zilver. Mijn ouders waren verzamelaars van Limburgse kunst. Het waren generale verzamelaars van alles wat in een interieur past. Meubels, porselein etc. Dat kreeg ik als kind mee. Ze hadden bijzondere belangstelling voor Limburgse schilders als Charles Eyck, Harrie Koolen, Hans Truijen en Lei Molin. Ik ben als kind daarmee begiftigd. Ik noem het “leuk erfelijk belast”. Waarom Maastrichts zilver? Daar deden mijn ouders minder aan. Dat is een toeval. In 1978 was er de grote overzichtstentoonstelling, ik was toen een jongen van 17-18, van Maastrichts zilver in het Bonnefantenmuseum. Het onderzoek naar Maastrichts zilver stond toen nog in de kinderschoenen. 1978 was een eerste belangrijke stap daarin. En dat is nu veel verder. Een bevriende kunsthandelaar van mijn ouders vroeg me bij de tentoonstelling in 1978 om een boek daar op die tentoonstelling op te halen en zo kon ik naar de tentoonstelling kijken. Toen ben ik gegrepen door Maastrichts zilver. Vanaf dat moment ben ik voor het Maastrichts zilver gegaan. Dat heeft geleid tot de verschijning van het standaardwerk Duurzame Glans over Maastrichts zilver in 2012 ter gelegenheid van de openingstentoonstelling in Museum Het Vrijthof.

Sacramentsplaquette

Zilveren plaquette afkomstig van de Broeder-schap van het Allerheiligste Sacrament des Altaars opgericht in de St. Matthijs in Maastricht, 1441, Fredericus Wery, circa 1716, Collectie Bonnefantenmuseum

Twee ovalen plaquettes met afbeeldingen van de annunciatie (1710-1712), Fredericus Wery, Bonnefanten Museum,
langdurig bruikleen LGOG. Foto’s bij dit interview zijn gemaakt door Peter Cox Fotografie.

De plaquette

Plaquette met afbeelding van vertrek uit Sodom en Gomorra, langdurig bruikleen Stichting Bonhomme Tielens (herkomst: collectie familie P.A.E. Kerckhoffs)

De prachtige afdeling Maastrichts zilver in het Bonnefantenmuseum in Maastricht.
Zie hierover ook: https://www.bonnefanten.nl/nl/kunst-kunstenaars/ontdek-de-collectie/kunstnijverheid/maastrichts-zilver

Afbeelding op boekbeslag (Romeins Missaal), collectie Bonnefanten, Fredericus Wery, langdurig bruikleen Parochiekerk H. Margarita, Margraten

 Maar ook de smaak –en modeontwikkeling heeft veel verloren doen gaan. Neem een 16e of 17e-eeuwse kelk. Die werd op een gegeven moment niet meer mooi gevonden en werd dan verbouwd. Een beetje net als wat de architect Cuypers heeft gedaan door naar zijn smaak oude kerken te verbouwen, zo is ook vaak zilver verbouwd. Of kijk naar een juweel van je moeder dat vermaakt wordt. Dat heb je ook met kerkelijk zilver gehad. Daardoor is veel kerkelijk en ander zilver verloren gegaan. Het kan best zo zijn geweest dat de Norbertinessen in St. Gerlach in de kluis hebben gekeken naar wat ze hadden en niet meer mooi vonden en dat ze dat gebracht hebben naar Wery met de vraag om er iets moois nieuws van te maken.

De jaarlijkse pelgrimage met de buste van St. Gerlach vanuit Houthem naar de beide basilieken in Maastricht.